Egzamin praktyczny
Część praktyczna na placu manewrowym
Egzamin praktyczny na placu manewrowym – w zależności od kategorii prawa jazdy – obejmuje wykonanie następujących zadań określonych w tabeli:
poz. | zadania egzaminacyjne | kategorie prawa jazdy |
1. | Przygotowanie do jazdy, sprawdzenia stanu technicznego podstawowych elementów pojazdu odpowiedzialnych bezpośrednio za bezpieczeństwo jazdy | Wszystkie |
2. | Ruszanie z miejsca oraz jazda pasem ruchu do przodu i tyłu | B, B1, C, C1,D, D1, T, B+E, C+E, C1+E, D+E, D1+E |
3. | Parkowanie skośne (wjazd przodem – wyjazd tyłem) | C, C1, D, D1, T, B+E, C+E, C1+E, D+E, D1+E |
4. | Parkowanie prostopadłe (wjazd tyłem – wyjazd przodem lub wjazd przodem – wyjazd tyłem) | C, C1, D, D1, T, B+E, C+E, C1+E, D+E, D1+E |
5. | Parkowanie równoległe (wjazd tyłem – wyjazd przodem) | C, C1, D, D1 |
6. | Zawracanie | C, C1 |
7. | Ruszanie z miejsca do przodu na wzniesieniu | B, B1, C, C1, D, D1, T, B+E, C+E, C1+E, D+E, D1+E |
Dla kategorii C, C1, D, D1, T, B+E, C+E, C1+E, D+E i D1+E zadania określone w poz. 1 i 2 tabeli 2 są stałe, a dwa kolejne zadania są losowane przez pierwszą osobę na liście osób zakwalifikowanych na egzamin z zestawu zadań określonych w tabeli :
poz. | nr zestawu | pozycja zadania w tabeli 2 | kategoria |
1. | 1 | 3, 4 – wjazd tyłem | C, C1, D, D1, T, B+E, C+E, C1+E, D+E, D1+E |
2. | 2 | 3,5 | C, C1, D, D1 |
3. | 3 | 4 – wjazd przodem, 6 | C, C1 |
4. | 4 | 4 – wjazd przodem, 7 | C, C1, D, D1, T, B+E, C+E, C1+E, D+E, D1+E |
5. | 5 | 5,7 | C, C1, D, D1 |
6. | 6 | 4 – wjazd tyłem, 6 | C, C1 |
Natomiast w zakresie kategorii B i B1 na placu manewrowym obowiązują zadania określone w poz. 1, 2 i 7 tabeli 1.
W zadaniu nr 1 na placu manewrowym – kandydat na kierowcę musi sprawdzić stan techniczny podstawowych elementów pojazdu odpowiedzialnych bezpośrednio za bezpieczeństwo jazdy, a następnie przygotować się do jazdy. W pierwszym etapie – osoba egzaminowana musi zaprezentować, że potrafi sprawdzić dwa wybrane losowo elementy z niżej wymienionych :
- poziom oleju w silniku (osoba egzaminowana powinna co najmniej wskazać gdzie i przy użyciu jakich przyrządów sprawdza się poziom oleju w pojeździe),
- poziom płynu chłodzącego,
- poziom płynu hamulcowego,
- poziom płynu w spryskiwaczach (osoba egzaminowana powinna co najmniej wskazać zbiornik i po jego otwarciu stwierdzić obecność płynu),
- działanie sygnału dźwiękowego,
- działanie świateł pozycyjnych/postojowych.
- działanie świateł mijania
- działanie świateł drogowych
- działanie świateł hamowania „STOP”
- działanie świateł cofania
- działanie świateł kierunkowskazów
- działanie świateł awaryjnych
- działanie świateł przeciwmgłowych tylnych
Natomiast w drugim etapie – w tym samym zadaniu nr 1 – osoba egzaminowana musi przygotować się do jazdy i zaprezentować:
- właściwe ustawienie fotela, lusterek, zagłówków i zapięcie pasów bezpieczeństwa,
- sprawdzenie czy drzwi pojazdu są zamknięte,
W lewym lusterku kierowca powinien widzieć lewy bok pojazdu i lewy obszar przestrzeni za pojazdem, zaś w prawym lusterku kierowca powinien widzieć prawy bok pojazdu i prawy obszar przestrzeni za pojazdem. W wewnętrznym lusterku kierowca powinien widzieć przez tylną szybę obszar przestrzeni za pojazdem.
W zadaniu nr 2 na placu manewrowym – egzamin praktyczny na prawo jazdy w zakresie kategorii B i B1 będzie obejmował sprawdzenie umiejętności upewnienia się o możliwości jazdy (ocena sytuacji wokół pojazdu – wykluczenie prawdopodobieństwa spowodowania zagrożenia), ruszania z miejsca, poruszania się pojazdem (płynna jazda pasem ruchu do przodu i tyłu – z zatrzymywaniem się na początku i końcu pasa w tzw. „kopertach” o długości 5 m). W trakcie jazdy do tyłu obserwacja toru jazdy pojazdu powinna się odbywać zgodnie z techniką kierowania przez tylną szybę pojazdu i lusterka.
W trzecim zadaniu na placu manewrowym – osoba zdająca egzamin musi ruszyć z miejsca do przodu na wzniesieniu. W trakcie wykonywania tego manewru po zatrzymaniu pojazdu na wzniesieniu osoba egzaminowana obowiązkowo zaciąga hamulec awaryjny, a następnie zwalnia go ruszając do przodu.
Część praktyczna w ruchu drogowym
Zadania egzaminacyjne w ruchu drogowym – na poszczególne kategorie prawa jazdy – powinny być wykonane zgodnie z przepisami ruchu drogowego i techniką kierowania pojazdem. Zadania te zostały określone w tabeli 7.
Tabela 7
Poz. | Zadania egzaminacyjne |
1 | Wjazd na drogę z obiektu przydrożnego |
2 | Jazda drogami dwukierunkowymi jedno- i dwujezdniowymi:a) o różnej liczbie wyznaczonych i niewyznaczonych pasów ruchu,b) posiadającymi odcinki proste i łuki, wzniesienia i spadki,obniżone i podwyższone dopuszczalne prędkości. |
3 | Jazda drogami jednokierunkowymi o różnej liczbie wyznaczonych i niewyznaczonych pasów ruchu. |
4 | Przejazd przez skrzyżowania:a) równorzędne (trzy- i czterowlotowe),b) oznakowane znakami ustalającymi pierwszeństwo przejazdu (znakA7, B 20, D1 oraz w połączeniu z tabliczkami T6a i c),c) z sygnalizacją świetlną,d) na których ruch odbywa się wokół wyspy,e) dwupoziomowe (wjazd i zjazd)*) |
5 | Przejazd przez przejścia dla pieszych |
6 | W przypadku egzaminu dla kategorii B i B1 prawa jazdy wykonanie:a) jednego z następujących manewrów parkowania:- prostopadłe – wjazd przodem wyjazd tyłem (możliwa jedna korekta toru jazdy) przy czym miejsce do parkowania wyznacza egzaminator, wskazując je osobie egzaminowanej; po zaparkowaniu musi być możliwość opuszczenia pojazdu przez kierowcę i pasażera z obydwu stron pojazdu, a pojazd musi być zaparkowany w sposób zgodny z przepisami ruchu drogowego (należy sprawdzić możliwość opuszczenia pojazdu); parkowanie odbywa się z zachowaniem zasad ruchu drogowego,– skośne – wjazd przodem wyjazd tyłem (możliwa jedna korekta toru jazdy) przy czym miejsce do parkowania wyznacza egzaminator, wskazując je osobie egzaminowanej; po zaparkowaniu musi być możliwość opuszczenia pojazdu przez kierowcę i pasażera z obydwu stron pojazdu, a pojazd musi być zaparkowany w sposób zgodny z przepisami ruchu drogowego (należy sprawdzić możliwość opuszczenia pojazdu); parkowanie odbywa się z zachowaniem zasad ruchu drogowego,– równoległe pomiędzy dwoma pojazdami (manewr jest wykonywany jeżeli jest możliwe wyznaczenie miejsca do parkowania – możliwa jedna korekta toru jazdy) – wjazd tyłem – wyjazd przodem, przy czym miejsce do parkowania wyznacza egzaminator, wskazując je osobie egzaminowanej; długość miejsca do parkowania pomiędzy pojazdami powinna stanowić około 2 krotność długości pojazdu egzaminacyjnego; w trakcie wykonywania manewru możliwa jedna korekta toru jazdy; po zaparkowaniu pojazd nie może stwarzać zagrożenia dla bezpieczeństwa ruchu drogowego; w przypadku kiedy pojazd parkuje równolegle do krawężnika, w trakcie wykonywania manewru nie może najechać na krawężnik.b) manewru zawracania na drodze jednojezdniowej – dwukierunkowej – możliwość wykonania manewru przy wykorzystaniu infrastruktury drogowej (bramy, wjazdy, podjazdy, zatoczki, itp.) – zawracanie musi odbyć się przy użyciu biegu wstecznego.- miejsce do zawracania wyznacza egzaminator. W przypadku błędnego wykonania manewru parkowania możliwe jest wykonanie manewru w innym miejscu wskazanym przez egzaminatora, a w razie braku możliwości znalezienia miejsca do wykonania manewru dopuszcza się zamiennie wykonanie innego manewru parkowania. |
7 | Przejazd przez torowisko tramwajowe**) i kolejowe*), przejazd przez tunel*) oraz obok przystanku tramwajowego**) i autobusowego |
8 | Wykonanie manewrów:a) wyprzedzania, omijania, wymijania (dla kategorii A, A1 przyprędkości co najmniej 50 km/h),b) zmiany pasa ruchu i kierunku jazdy w lewo, prawo, orazzawracania na skrzyżowaniu, |
9 | Hamowanie od prędkości co najmniej 50 km/h do zatrzymania we wskazanym przez egzaminatora miejscu (manewr może być wykonany na placu manewrowym ośrodka egzaminowania) – manewr nie dotyczy kategorii T prawa jazdy. |
10 | Hamowanie wykonywane w sytuacjach awaryjnych – obowiązkowo w zakresie kategorii A1 i A prawa jazdy, w przypadku pozostałych kategorii nieobowiązkowe:- w przypadku kategorii A i A1 prawa jazdy hamowanie awaryjnemusi być wykonane przy prędkości minimum 50 km/h przy użyciuprzedniego i tylnego hamulca motocykla,- manewr może być wykonany na placu manewrowym ośrodkaegzaminowania. |
11 | Rozprzęganie pojazdu przyczepą – zadanie realizowane po powrocie na plac manewrowy Wojewódzkiego Ośrodka Ruchu Drogowego – na wykonanie zadania osoba egzaminowana ma nie więcej niż 7 minut. |
Czynności wykonywane podczas rozprzęgania:– zaciągnięcie hamulca awaryjnego pojazdu silnikowegoi unieruchomienie silnika,- zabezpieczenie pojazdu silnikowego i przyczepy przedsamoczynnym przemieszczeniem się (użycie klinów lub hamulcapostojowego przyczepy),- odłączenie przewodów elektrycznych i hamulcowych we właściwejkolejności (zabezpieczenie ich przed zabrudzeniem poprzezumieszczenie ich we właściwym miejscu),- wysunięcie podpory jeżeli zaczep przyczepy jest wyposażonyw podporę,- rozłączenie pojazdu z przyczepą (odjechanie pojazdem),- ustawienie pojazdu obok przyczepy.Zadanie może być zrealizowane także po wykonaniu zadań na placu manewrowym. |
*) Dotyczy miast posiadających przejazd kolejowy, skrzyżowanie dwupoziomowe lub tunel położone w odległości nie większej niż 2,5 km od placu manewrowego ośrodka egzaminowania.
**) Dotyczy miast z komunikacją tramwajową.
W zakresie kategorii A i A1 kandydat na kierowcę obowiązkowo musi wykonać hamowanie awaryjne (przy prędkości minimum 50 km/h – przy użyciu hamulca przedniego i tylnego). W przypadku pozostałych kategorii sprawdzian z hamowania od prędkości co najmniej 50 km/h do zatrzymania we wskazanym przez egzaminatora miejscu, np. przy znaku drogowym.
Polecenia egzaminatora nie mogą być sprzeczne z obowiazującymi na drodze zasadami ruchu lub stwarzać możliwości zagrożenia jego bezpieczeństwa.
W zakresie kategorii B i B1 – w ruchu drogowym – odbywa się sprawdzenie wszystkich umiejętności bezpiecznego zachowania się kandydata na kierowcę, które obejmuje także umiejętność parkowania. Osoba egzaminowana musi obowiązkowo wykonać jedno z trzech parkowań, a mianowicie:
- parkowanie prostopadłe lub skośne – wjazd przodem – wyjazd tyłem (możliwa jedna korekta toru jazdy), lub
- parkowanie równoległe między dwoma pojazdami – wjazd tyłem – wyjazd przodem (możliwa jedna korekta toru jazdy).
Kandydat na kierowcę – w zakresie kategorii B i B1 w ruchu drogowym – obowiązkowo wykonuje również zawracanie na drodze jednojezdniowej dwukierunkowej (zawracanie musi odbyć się przy użyciu biegu wstecznego – z wykorzystaniem infrastruktury drogowej). Drugi manewr zawracania odbywać się powinien na skrzyżowaniu.
Program egzaminacyjny w ruchu drogowym – na poszczególne kategorie prawa jazdy – musi być wykonywany w czasie nie mniejszym niż określono w tabeli 8.
W przypadku egzaminu prowadzanego w zakresie prawa jazdy kategorii B1 lub B, egzaminator może zakończyć egzamin po upływie 25 minut jeżeli został wykonany program egzaminacyjny i wynik egzaminu jest pozytywny.
Tabela 8
poz. | Rodzaj uprawnień | Minimalny czas trwania jazdy w ruchu drogowym [min] |
1 | Prawo jazdy kategorii: – A1, A, B+E, T – B1, B – C1, C, D1, D, C1+E, C+E, D1+E, D+E | . 25 40 45 |
2 | Pozwolenie | 35 |
Egzaminator wybiera trasę egzaminacyjna tak. aby natężenie ruchu (w godzinach szczytu) na elementach drogi określonych w poz. 1-5 tabeli 7 nie było mniejsze niż 400 pojazdów na jeden pas ruchu. Natomiast trasy egzaminów w zakresie prawa jazdy kategorii A, A1, B1 lub T określa ośrodek egzaminowania w porozumieniu z właściwym organem nadzoru. Plan przebiegu tych tras wywiesza się w ogólnie dostępnym miejscu ośrodka egzaminowania, tak aby osoby egzaminowane mogły się zapoznać z ich przebiegiem. W przypadku egzaminu w zakresie prawa jazdy kategorii B1 przeprowadzonego pojazdem umożliwiającym przebywanie egzaminatora w pojeździe nie stosuje się wyznaczonych tras egzaminacyjnych.
W egzaminie praktycznym na prawo jazdy – na pisemny wniosek osoby zapisującej się na egzamin- może uczestniczyć tzw. „instruktor prowadzący”. Jednak uczestniczy on na prawach obserwatora, bez prawa ingerencji w przebieg egzaminu.
Obowiązujące zasady określają 16-to punktowy katalog naruszeń przepisów ruchu drogowego, z których każde naruszenie skutkuje przerwaniem egzaminu państwowego na prawo jazdy z wynikiem negatywnym. Naruszenia te zostały określone w tabeli nr 12 załącznika nr 5 do rozporządzenia.
Tabela 12
Zachowania osoby egzaminowanej skutkujące przerwaniem egzaminu państwowego na prawo jazdy | |
1. | Kolizja drogowa |
2. | Omijanie pojazdu, który jechał w tym samym kierunku, lecz zatrzymała się w celu ustąpienia pierwszeństwa pieszym. |
3. | Wyprzedzanie na przejściach dla pieszych i bezpośrednio przed nimi. |
4. | Nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu znajdującemu się na oznakowanym przejściu. |
5. | Nieustąpienie pierwszeństwa przez kierującego pojazdem, który skręca w drogę poprzeczną, pieszemu przechodzącemu na skrzyżowaniu przez jezdnię drogi, na którą wjeżdża pojazd. |
6. | Niezatrzymanie pojazdu w razie przechodzenia przez jezdnię osoby niepełnosprawnej, używającej specjalnego oznaczenia, lub osoby o widocznej ograniczonej sprawności poruszania się w celu umożliwieniu jej przejścia. |
7. | Nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu podczas cofania. |
8. | Niezastosowanie się do:8.1 sygnałów świetlnych,8.2 sygnałów i poleceń podawanych przez osoby uprawnione do kierowania ruchem drogowym,8.3 sygnałów i poleceń podawanych przez osoby uprawnione do kontroli ruchu drogowego. |
9. | Niezastosowanie się do znaków:9.1 „stop”,9.2 „zakaz wjazdu”,9.3 „zakaz wjazdu …”,*)9.4 „zakaz ruchu w obu kierunkach”,9.5 „zakaz skręcania w lewo”,9.6 „zakaz skręcania w prawo”,9.7 „nakaz jazdy…”,*)9.8 „linia podwójna ciągła”,9.9 „powierzchnia wyłączona”. *) odpowiednio do znaków umieszczonych na trasie egzaminu. |
10. | Nieustąpienie pierwszeństwa przejazdu:10.1 na skrzyżowaniu w sytuacji równorzędnej,10.2 na skrzyżowaniu oznaczonym znakami określającymi pierwszeństwo przejazdu,10.3 pojazdom szynowym,10.4 rowerzystom,10.5 podczas zmiany pasa ruchu,10.6 w razie przecinania się poza skrzyżowaniem kierunków ruchu lub torów jazdy pojazdów poruszających się po tej samej drodze,10.7 podczas włączania się do ruchu,10.8 podczas cofania. |
11. | Naruszenie zakazu zawracania. |
12. | Przekroczenie dopuszczalnej prędkości o więcej niż 20 km/h. |
13. | Nieupewnienie się o możliwości wyprzedzania. |
14. | Naruszenie zakazu wyprzedzania:14.1 na przejazdach rowerowych i bezpośrednio przed nimi,14.2 przy dojeżdżaniu do wierzchołka wzniesienia,14.3 na zakrętach oznaczonych znakami ostrzegawczymi,14.4 na skrzyżowaniach,14.5 na przejazdach kolejowych i bezpośrednio przed nimi,14.6 na przejazdach tramwajowych i bezpośrednio przed nimi. |
15. | Niezastosowanie się do znaku zakaz wyprzedzania. |
16. | Wyprzedzanie z niewłaściwej strony |
Osoba egzaminowana uzyskuje:
- pozytywny wynik egzaminu praktycznego, jeżeli poprawnie wykonała wszystkie zadania, o których mowa w §9 załącznika 5 do rozporządzenia,
- negatywny wynik egzaminu praktycznego, jeżeli:
- dwukrotnie nieprawidłowo wykonała to samo zadanie egzaminacyjne,
- zachodzą okoliczności, o których mowa w § 30 ust. 4 pkt. 1-6 i ust. 5 pkt 1 rozporządzenia.
Oceniając kwalifikacje osoby egzaminowanej egzaminator zwraca szczególną uwagę na:
- sposób wykonywania manewrów na drodze,
- zachowanie wobec innych uczestników ruchu drogowego,
- umiejętność oceny potencjalnych lub rzeczywistych zagrożeń na drodze,
- skuteczność reagowania w przypadku powstania zagrożenia,
- dynamikę i kulturę jazdy,
- sposób używania mechanizmów sterowania pojazdem.
Po zakończeniu egzaminu praktycznego dla osoby egzaminator:
- informuje o wyniku egzaminu, a jeżeli wynik jest negatywny – podaje przyczyny jego uzyskania,
- przekazuje jej wypełniony arkusz przebiegu egzaminu praktycznego, jeżeli wynik tego egzaminu jest pozytywny albo negatywny.